Resultaten 2e Nationaal Verenigingsonderzoek

IVBB en DNA hebben de handen ineen geslagen om het verenigingslandschap meer en beter in kaart te brengen. Met 4608 deelnemende verenigingen is de impact van verenigingen als nooit tevoren zichtbaar gemaakt. Allerlei verenigingen kunnen deelnemen aan het onderzoek, van grote koepels, branche-, beroeps- tot aan de kleinste vrijwilligers verenigingen. Wij selecteerden voor u de belangrijkste resultaten.

De belangrijkste resultaten
Verenigingen vinden we in het maatschappelijk middenveld, tussen burgers, bedrijven en overheid in. Dat brengt automatisch een bepaalde maatschappelijke betrokkenheid met zich mee. Maatschappelijke thema’s zijn per definitie breder dan de grenzen van een branche, of beroep. Aangezien verenigingen het cement vormen van de samenleving, is het interessant om te weten welke thema’s hén vooral bezighouden.

Het Nationaal VerenigingsOnderzoek 2021 laat een gedifferentieerd beeld zien:

• Bij koepels en beroepsverenigingen zijn – gemiddeld genomen – de thema’s ‘gezondheid bevorderen’ en ‘digitalisering en cybersecurity’ duidelijk dominant
• Bij brancheorganisaties gaat gemiddeld de meeste aandacht uit naar ‘duurzaamheid en energietransitie’, gevolgd door ‘digitalisering en cybersecurity’.
• Het is opmerkelijk dat volgens het NVO 2021 de wijze waarop verenigingen invulling geven aan de maatschappelijke bijdrage, veel minder verschilt. Leden ondersteunen en een podium bieden, bewust kiezen voor het steunen van maatschappelijke projecten en deelnemen aan het maatschappelijk debat: het komt bij professionele verenigingen allemaal ongeveer evenveel voor.
• Op het gebied van duurzaamheid verrichten brancheorganisaties echter veel vaker dan beroepsverenigingen en koepels bijzondere activiteiten. In de praktijk zijn er op dat thema veel verschillen. Voor de één is verduurzaming ‘slechts’ een lobbydossier, voor de ander het belangrijkste speerpunt, ondersteund met lobby, convenanten, diensten, opleidingen en campagnes.

Verenigingen extra waardevol in coronatijd
In tijden van crisis zoeken we verbinding en dat raakt de kern van de verenigingswereld. Wij verbinden elkaar. De politiek wist verenigingen bijzonder goed te vinden om te overleggen over de noodzakelijke coronamaatregelen. Veel verenigingen bleken hun leden praktisch te kunnen adviseren over het omgaan met de coronamaatregelen.

Samenwerking met de politiek leidde in veel gevallen tot gedragen maatregelen. Er was een gemeenschappelijk gevoel van verantwoordelijkheid voor de economie en samenleving. Op basis van het delen van kennis en informatie werden financiële regelingen getroffen om sectoren overeind te houden. Korte lijnen, snelle besluitvorming en wederzijds vertrouwen bleken belangrijke fundamenten voor succes.

Tegelijkertijd kwamen signalen van leden over knelpunten in de dagelijkse praktijk snel op de tafels van de besluitvormers. Die leden werden geholpen met praktische adviezen.

De meerwaarde van het lidmaatschap van een solide branche- of beroepsorganisatie werd duidelijker dan ooit. Informatievoorziening en belangenbehartiging bleken van wezenlijk belang voor continuïteit van sectoren en ondernemingen. Bij dergelijke verenigingen is in veel gevallen sprake geweest van een ledenaanwas als gevolg van corona.

Al met al laten de resultaten van het NVO het belang van verenigingen zien, juist ook in een crisistijd.